Dieta bezglutenowa, czym jest i dla kogo?

Dieta bezglutenowa polega na wykluczeniu z codziennego jadłospisu wszelkich produktów, które zawierają gluten. Nazywana jest ona inaczej dietą celiakii, jednak bywa stosowana również przez osoby, które wcale nie cierpią na tą chorobę. Czy jest to słuszna decyzja? Może w takim razie wszyscy powinniśmy unikać glutenu? Żeby odpowiedzieć na to pytanie trzeba zastanowić się najpierw czym jest gluten i na czym polega dieta bezglutenowa.

Jakie właściwości ma gluten?

Gluten to białko roślinne, a dokładnie połączenie dwóch jego rodzajów – gluteniny oraz gliadyny. Znajduje się w ziarnach wielu zbóż. Jego własności odżywcze są bardzo niewielkie i właściwie nie mają znaczenia dla naszego organizmu. Istotne natomiast są takie cechy glutenu jak kleistość, elastyczność i ciągliwość, bo właśnie dzięki nim udają się nam ciasta. Kiedy tylko połączymy mąkę z wodą, to gluten chłonie płyn i szybko otrzymujemy plastyczną masę. Piekarze oraz wiele pań domu powinno docenić też jego zdolność do zatrzymywania dwutlenku węgla, kiedy ciasto drożdżowe „rośnie” przed włożeniem go do piekarnika, bo dzięki temu również po upieczeniu jest odpowiednio duże.

Jakie są zasady diety bezglutenowej?

Osoby, które stosują dietę bezglutenową muszą wykluczyć ze swojego jadłospisu wiele pozycji. Oprócz produktów zbożowych, co do których nie ma wątpliwości, że znajduje się w nich gluten, jest również cała lista „podejrzanych”.

Przejście na nowy sposób odżywiania, który ma być pozbawiony glutenu, to zwykle spora rewolucja, ponieważ trzeba zrezygnować z produktów pszennych, żytnich, jęczmiennych, pszenżytnich – w każdej postaci, a także z kaszy jęczmiennej, manny i kuskus. Należy również odstawić owies pochodzący z nieznanych źródeł, bo często bywa zanieczyszczony glutenem. To jednak nie koniec listy. Ponieważ gluten, jako stabilizator, wpływa korzystnie na wygląd, smak oraz zapach wielu produktów, w związku z tym można go znaleźć w mięsie, wędlinach, przetworach rybnych i mlecznych, słodyczach, napojach, przyprawach czy suszonych owocach.

Do produktów bezpiecznych w diecie bezglutenowej zalicza się wszystkie pochodzące z następujących roślin: kukurydza, ryż, soja, gryka, proso, amarantu, komosa ryżowa. Poza tym można jeść kaszę jaglaną, ciecierzycę, soczewicę, orzechy, słonecznik, siemię lniane.

Jakie są wskazania do stosowania diety bezglutenowej?

Chociaż zasady diety bezglutenowej są dość restrykcyjne, to niektóre osoby rzeczywiście muszą ich przestrzegać. Dotyczy to wszystkich chorujących na celiakię, a także uczulonych na gluten. W każdym z tych przypadków zjedzenie produktu, który zawiera białka roślinne powoduje nieprzyjemne dolegliwości: bóle brzucha, głowy, wzdęcia, biegunkę.

O ile alergia na gluten zwykle mija, to celiakia ma podłoże autoimmunologiczne i jedyny sposób, żeby pozbyć się dolegliwości, to nie jeść gluteniny i gliadyny.

Okazuje się jednak, że nie tylko osoby chorujące na celiakię oraz uczulone na gluten stosują dietę eliminacyjną. Jest to związane z upowszechnieniem w 2011 roku badań australijskiego naukowca, z których wynikało, że spożywanie produktów z glutenem powoduje złe samopoczucie nie tylko u wymienionych grup osób, ale właściwie u każdego. Czyli po prostu – gluten szkodzi. Wkrótce jednak powtórzono badania i okazało się, że poprzedni wniosek był błędny. Niestety wiele osób do tej pory przekonanych jest o tym, że kiedy boli je głowa, to prawdopodobnie przez jakiś produkt, w którym ukryty był gluten. Oczywiście unikają wszystkiego co zrobione jest z pszenicy, żyta, jęczmienia itd., a tym samym ich organizm nie otrzymuje wielu, łatwo dostępnych, składników odżywczych. Dlatego trzeba podkreślić jeszcze raz, że dieta bezglutenowa przeznaczona jest tylko i wyłącznie dla osób cierpiących na celiakię oraz uczulonych na gluten.